1- تارنماهای اینترنتی در چه مواردی ، بر چه اساسی و چگونه فیلتر می شوند ؟

بموجب ماده 749 قانون مجازات اسلامی - بخش تعزیرات ، کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که متشکل از 12عضو از هر یک از قوای سه گانه می باشد ، مسئولیت تعیین مصادیق محتوای مجرمانه را بر عهده دارند. تارنماهای حاوی مصادیق مجرمانه ، از طریق گزارشات مردمی ، واحدهای رصد فضای مجازی و رباتهای هوشمند شناسایی و به کارشناسان مربوطه جهت بررسی ارجاع می گردد. سپس نظر کارشناسی نهادهای عضو کارگروه در هر موضوع با توجه به تخصص آن نهاد اخذ و جمع بندی نظرات به دبیرخانه کارگروه تعیین مصادیق واصل شده سپس تارنماهای رصدشده توسط کارشناسان حقوقی از حیث تطابق با قوانین کشور بررسی و بر این اساس اقدام می گردد عناوین مصادیقی که از نظر کارگروه ، مجرمانه تشخیص داده شده اند در فهرستی بصورت عمومی منتشر و چنانچه تغییراتی در این فهرست به تصویب برسد ، از طریق دبیرخانه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و پایگاه اطلاع رسانی کارگروه به اطلاع عموم می رسد.

2- آيا ثبت بودن تارنما در ساماندهي اجباري است و تارنماهايي كه در ستاد ساماندهي پایگاه های اینترنتی ایرانی ثبت نباشند فيلتر مي شوند ؟

ثبت در ساماندهي اجباري نيست و هيچ تارنمايي صرفاً به دليل عدم ثبت در ستاد ساماندهي پایگاه های اینترنتی ایرانی فيلتر نمي شود.

3- آیا نمی شود قبل از فیلتر به مدیر سایت اطلاع دهید تا خودش محتوای غیرمجاز را حذف کند و سایتش فیلتر نشود؟

بله. درصورتیکه امکان تماس با مدیر تارنما وجود داشته باشد ، تلاش می شود قبل از پالایش به مدیر تارنمای مربوطه اطلاع داده شود. بنابراین بر اساس مصوبه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه ، به کلیه تارنماهایی که اطلاعات تماس خود را در سامانه ستاد ساماندهی پایگاه های اینترنتی وزارت ارشاد به ثبت برسانند چنین تسهیلاتی درنظر گرفته می شود بطوریکه با ثبت نهایی تارنما در پایگاه ستاد ساماندهی، درصورتیکه محتواي مجرمانه در تارنماي ثبت شده يافت شود ابتدا به مسئول آن تارنما اخطار و تذكری مبني بر حذف آن محتوا از طريق ايميل به پست الکترونیکی مدیر تارنما ارسال می شود. در صورتیکه مدیر تارنمای مربوطه در زمان کوتاهی اقدام به رفع اثر و حذف محتوای مجرمانه نماید ، هیچگونه اقدامی درخصوص فیلتر یا مسدودسازی آن انجام نخواهد شد. اما چنانچه مدیر تارنما به تذکر ارسالی بی توجهی نموده و از حذف محتوای مجرمانه امتناع کند، تارنماي مذكور فيلتر مي شود. البته در مواردي كه دستور مقام قضايي رسیدگی کننده به پرونده مبني بر فيلتر تارنما صادر شده باشد يا تشخیص داده شود که فعالیت سایت اساسا مجرمانه بوده (مانند سایت های فیلترشکن و ...) ،و مدیر سایت تعمدا به انتشار محتوای مجرمانه اقدام نموده است آن تارنما بدون تذكر فيلتر می گردد.

4- تارنماها به استناد چه قانوني فيلتر مي شوند؟

تارنماها به استناد فهرست مصاديق محتواي مجرمانه موضوع ماده ي 749 قانون مجازات اسلامی - بخش تعزیرات و يا دستور مقام قضايي فيلتر مي شوند. اين فهرست چكيده و احصا شده از قوانين مدون كشو مانند قانون مجازات اسلامي ، قانون مطبوعات، قانون جرائم رايانه اي و ... مي باشد كه در بندهاي هشتگانه آن ، به مواد قانونی مورد استناد اشاره شده است.

5- چگونه تارنماي خود را رفع فيلتر كنيم ؟

 در پرتال خدمات الكترونيك كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه بخش مخصوصي جهت رسيدگي به درخواست رفع فيلتر و شكايات مردمي به نشاني rafefilter.internet.ir طراحي شده است كه مي توانيد از طريق فرم بر خط قرار گرفته شده در اين نشاني درخواست خود را به كارگروه ارسال كنيد.
در این سامانه به دو گروه درخواست رسیدگی می شود. گروه اول درخواست مدیران تارنماهای اینترنتی است. این اشخاص می توانند بعنوان مدیر سایت ، درخواست رفع فیلتر و شکایت خود را به کارگروه تعیین مصادیق اعلام نمایند و برای اینکه مشخص شود که آیا واقعا مدیر سایت مورد نظر هستند یا خیر ، ابتدا باید سایت خود را در ستاد ساماندهی پایگاه های ایرانی به ثبت رسانده و سپس با شناسه کاربری و کلمه عبوری که در ساماندهی به ثبت رسیده است درخواست رفع فیلتر تارنمای خود را ثبت می نمایند.

 گروه دوم در مورد پایگاه های عمومی خارجی است که ممکن است از طرف مدیر آن سایت خارجی درخواست رفع فیلتری مطرح نباشد ، اما کاربران ایرانی به دلایلی ممکن است نیازضروری به اطلاعات و محتوای مندرج در آن تارنما داشته باشند. در چنین مواردی شهروندان می توانند بعنوان کاربر (استفاده کننده) سایت فیلتر شده ، درخواست رفع فیلتر تارنمای مورد نظر را از طریق درگاه مذکور مطرح نمایند.

در ادامه مدیران تارنماهای فیلتر شده می توانند با همان شناسه کاربری و رمز عبور خود ، وضعیت درخواست رفع فیلتر خود را پیگیری نمایند در اینصورت پس از استعلام از نهادهای مربوطه عضو کارگروه و کسب موافقت اولیه ، نمونه هایی از مصادیق مجرمانه موجود در تارنمای متخلف به مدیر سایت اعلام می شود و مدیر سایت نسبت به حذف آنها و سایر موارد مشابه اقدام می نماید. در صورت تایید حذف کلیه موارد مجرمانه ، مدیر تارنما فرم تعهدنامه مربوطه (مبنی بر تعهد به نظارت بیشتر بر تارنمای خود) را بصورت الکترونیکی تکمیل و امضا می نماید و پس از این مرحله تارنمای مذکور رفع فیلتر می گردد.

6- چگونه می توانیم ، تارنمای خود را در صفحه پیوندها معرفی کنیم ؟

در درگاه خدمات الكترونيك كارگروه بخش مخصوصي جهت رسيدگي به درخواست معرفي تارنما در پيوندها ایجاد شده است افراد متقاضی می توانند از طریق این نشانی با مطالعه ضوابط و شرایط مندرج در این بخش ، درخواست معرفی سایت خود را مطرح نمایند. این درخواست ها توسط کارشناسان مربوطه بررسی شده و در صورتی که سایت مذکور حائز امتیازات لازم گردد ، در دسته بندی مربوطه بر روی پایگاه پیوندها به عنوان سایت مفید به مردم معرفی می گردد.

7- آيا نهاد يا سازماني مي تواند بدون اجازه كارگروه دستور فيلتر يا مسدودسازي صادر كند؟

بر اساس مواد 749 تا 751 قانون مجازات اسلامی - بخش تعزیرات ، كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه جهت هماهنگي نهادهاي مختلف در انجام مأموريت هاي قانوني و با حضور نمايندگان اين نهادها تشکیل شده است. لذا هرگونه دستوری مبني بر فيلتر، مسدودسازي و يا هر اقدام قانوني ديگري در زمينه ي جرائم رايانه اي از طريق اين كارگروه اعلام خواهد شد. البته چنانچه شکایت خصوصی از تارنمایی در یکی از محاکم یا مراجع قضایی مطرح گردد ، مقام قضایی رسیدگی کننده به پرونده نیز می تواند دستور پالایش یا مسدودسازی تارنمای مربوطه را صادر نماید. بجهت ایجاد هماهنگی ، اکثر این دستورات نیز از طریق دبیرخانه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه که در دادستانی کل کشور مستقر می باشد ، ابلاغ می گردند.

8- آيا كارگروه مرجع صالح براي رسيدگي به دعاوي خصوصي و مطالبه شخصي افراد مي باشد؟

طبق اصل 35 قانون اساسي، حكم به مجازات و اجراي آن بايد تنها از طريق دادگاه صالح و به موجب قانون باشد. از طرفي براساس تبصره 2 ماده 750 قانون مجازات اسلامی - بخش تعزیرات ، پالایش محتوای مجرمانه موضوع شکایت خصوصی صرفا با دستور مقام قضایی رسیدگی ‌کننده به پرونده انجام خواهد شد و كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه مجاز به رسيدگي به دعاوي خصوصي افراد نمی باشد. لذا افراد در اين گونه موارد مي توانند از طريق دادگاهها و دادسراهاي سراسر كشور و یا بطور خاص از طریق دادسرای ویژه جرایم رایانه ای اقدام نمايند.